Nằm ở xã Tùng Ảnh, huyện Đức Thọ, tỉnh Hà Tĩnh, Chùa Đá (Thạch Động Tự) – ngôi chùa thờ “Tòa Đá” là một trong những ngôi chùa cổ nổi tiếng của xứ Nghệ. Ảnh: Tam quan chùa Đá.
Chùa được xây dựng cách đây trên 600 năm, trên triền đồi thoai thoải liền kề với chân núi Tùng Lĩnh thuộc dãy Trà Sơn. Tên gọi chùa Đá gắn liền với một huyền tích về sự ra đời của chùa. Ảnh: Nhà bia chùa Đá.
Tương truyền, ở phía Đông Nam núi Tùng Lĩnh, giữa một bãi đất bằng phẳng có một “Tòa Đá” chiều rộng gần 4m, cao khoảng 2m, nổi tiếng linh thiêng. Ảnh: Chính điện chùa Đá.
Mỗi lần trong vùng có nạn dịch bệnh hoặc thiên tai, người dân ở đây thường mua sắm lễ vật đến thắp hương cầu khấn và đều được “Tòa Đá” phù hộ cho tai qua nạn khỏi. Ảnh: Bên trong chính điện.
Trước phong cảnh hữu tình và sự linh thiêng của “Tòa Đá”, vào thời vua Lê Thái Tổ, người ta đã xây dựng nơi đây một ngôi chùa để thờ Phật. Và chùa Đá đã xuất hiện như vậy. Ảnh: Một tháp am trong sân chùa.
Theo sử cũ, chùa quay về hướng Đông Bắc với 3 tòa thượng, trung, hạ điện, mỗi tòa có chiều rộng 6m, dài 8m, lợp ngói xây tường với 12 cây cột gỗ mít, được nối tiếp với nhau bởi một hệ thống máng nước bằng gạch. Trên nóc mỗi toà được đắp nổi hình “lưỡng long, chầu nguyệt” hoặc hình “rồng múa, phượng chầu”. Ảnh: Động đá nhân tạo phía sau chùa.
Riêng tòa thượng điện được xây bao phủ lên tòa đá, với dụng ý dùng Tòa Đá làm bàn thờ Phật.
Vào giai đoạn thịnh vượng, chúa Đá là một ngôi chùa lớn trong vùng, thu hút nhiều nhà sư có tên tuổi đến tu hành.
Bước sang thế kỷ 20, trong giai đoan kháng chiến chống Mỹ, chùa nằm trong khu vực trọng điểm đánh phá của máy bay Mỹ đã bị phá hủy hoàn toàn vào khoảng năm 1968 – 1969.
Những năm gần đây, dự án trùng tu, phục dựng chùa Đá đã được triển khai thực hiện với sự phát tâm, công sức nhân dân và Phật tử khắp mọi miền đất nước, hứa hẹn mở ra một điểm đến ý nghĩa cho du khách khi đến với mảnh đất Hà Tĩnh.